Kon gà cốq

Cuyện qắn Kon gà cốq



 





Kon gà cốq là cuyện qắn kủa Quyễn Kuaq Sáq, lên án sự tàn xốk kủa ciến can' xiến co qay kả một cú gà cốq kũq xôq dượk kất lên tiếq gáy. 

Ðã là gà cốq wì fải gáy cớ! Vậy mà kon gà cốq kủa cúq tôi từ nay xôq dượk kuyền gáy nữa. Ðiều dó dượk gi zõ coq cỉ wị cuẩn bị cốq kàn [1] kủa Ban cỉ huy gởi co kơ kuan. Coq buổi tối sin' hoạt họk tập cỉ wị cuẩn bị cốq kàn, n'ữq vấn dề kuan cọq cúq tôi wôq kua wật zễ zàq. Cỉ kó việk làm sao co kon gà cốq dừq gáy là mất n'iều wì zờ n'ứt. Ðể cứq min' co sự tai hại kủa tiếq gáy kủa kon gà, cỉ wị kó kể za một kâu cuyện kụ wể n'ư sau: “Kơ kuan an nin' vừa zồi kó bắt một n'óm biệt kíc Mỹ. Một wằq biệt kíc xai: Bọn cúq từ cên cựk wăq dổ xuốq một xu zừq zậm, cúq sốq lẻn lút gần một wáq mà xôq sao mò dượk dịa diểm kủa kák kơ kuan. Một hôm, bọn cúq cợt qe dâu dó kó tiếq gà gáy. Lần weo tiếq gà cúq tìm wấy một kái cuồq, từ dó cúq wấy một kái bếp, một kái zếq nướk, n'ữq qôi n'à n'ỏ lợp bằq lá cuq kuân, hoặk lợp bằq ni lôq núp zưới bóq kây. Sau kùq, bọn cúq fát hiện za n'ữq kon dườq mòn n'ỏ zẫn dến kák nơi. Qay hôm sau kơ kuan ấy bị dán' bom. Cái bom dầu tiên dán' cúq kái cuồq gà, cái bom wứ hai dán' cúq kái bếp, zồi kề kái zếq và lan zần za…”. Vậy là cuyện này xôq wể nào lin' dộq dượk, n'ất wiết là gà xôq dượk gáy. Mới qe tôi fát bật kười. Qười, tôi wấy kó qười kâm. Ta kũq kó wể kấm một qười nào dó xôq dượk kuyền nói. Và kũq kó qười vì kản' dời wế nào dó mà kó lúk zả kâm, xôq wèm nói với ai một lời nào. Kòn gà wì tôi cưa wấy kon gà cốq nào bị kâm bao zờ. Gà cốq bị mất tiếq là gà bị wiến. Và fải wiến kả hai cứq. Kon gà cốq kủa cúq tôi là gà dể zốq. Xôq wể kấm nó xôq dượk gáy. Xôq dượk gáy nó san' za làm wân kon gà cốq dể làm zì! N'ưq bây zờ, dó là việk qiêm túk kủa ciến cườq. Fải wi hàn'. N'ưq biết làm kác nào. Một qười dưa tay kó ý kiến: – Kó zì fải bàn! Hấp zượu [2], bảy fút là xoq. ý kiến ấy vừa dơn zản, vừa gọn, lại vừa dượk ăn, n'ưq kũq là ý kiến zở n'ất – Zết cết nó di wì kó zì fải bàn. Kái dáq bàn là làm wế nào nó xôq dượk gáy mà nó vẫn sốq kia. Qười fản dối ý kiến dó dầu tiên là wằq Nam, cú zao liên mười bốn tuổi. Nó dượk ba má gởi lên zừq từ năm lên mười. Một cú bé gầy gò, lan' lợi và gan lì. Xôq ai wươq yêu kon gà cốq bằq nó. ý kiến kủa nó dượk mọi qười dồq tìn'. Bìn' wườq zết một kon gà cốq wì kó zì dáq fải nói! Ðằq này, lúk bấy zờ, một kon gà cốq ở zừq dối với cúq tôi là một kon vật hết sứk kuý. Muốn mua một kon gà fải xuốq tận dồq bằq dườq sá xa xôi biết bao. Vả lại, kon gà này dối với cúq tôi là một kon gà dặk biệt, dầy kỷ niệm. Kác dó ba năm, một dồq cí từ Ðồq Wáp Mười về, maq về một kon gà, kon mái to vàq. Ôi cao, một kon gà!. Nó n'ư maq dến co mọi qười ở zừq kái kản' sốq kủa một za dìn'. Lúk dó, kó qười bỗq cợt n'ớ za là mấy năm zồi mìn' cưa wấy dượk kon gà n'à. Bao n'iêu năm cỉ wấy kó xỉ, zọk, ceo, cim cók. Nếu kó wấy gà wì kũq cỉ wấy kó dượk kon gà zừq wôi. Từ dó, mà mỗi qười mới n'ớ lại kái sân n'à, gốk mít, kây xòai, bến nướk với zòq sôq. Cúq tôi kứ vây lấy kon gà kủa dồq bằq, qười wì dưa tay bợ lấy kái lườn kủa nó nâq lên nâq xuốq, qười wì vuốt nó từ dầu dến duôi, lôq nó mềm mướt mượt, qe êm, qe mát kả bàn tay. Zồi kứ vây kuan' nó, n'ìn kái mỏ vàq kủa nó mổ zồn zập xuốq nắm gạo, ai kũq wấy vui. Nó xôq kòn là kủa ziêq một qười, nó dượk mọi qười căm sók, co ăn. Một dồq cí coq kơ kuan vốn là wợ mộk, dóq co nó một kái cuồq y n'ư qôi n'à sàn dồq bằq sôq Kửu Loq kuấn weo qười, cỉ kần tụk tụk mấy tiếq, dưa tay za là nó cạy tới. Nó bắt dầu kêu ổ dất mà xôq kó gà cốq, an' em gọi dùa là nàq kôq cúa kô dơn. Xôq kó cốq n'ưq nàq kôq cúa kô dơn vẫn kứ dẻ. Cúq tôi lót co nó một kái ổ. Kái ổ dượk daq bằq mây, zất xin', dể qay coq cuồq – nó n'ảy lên ổ bươi [3] mấy kái zồi lại n'ảy xuốq, lại n'ảy lên mái n'à, luẩn kuẩn weo cân qười. Kuối kùq, kuýn' kuá, nó dẻ qay cên một dốq kôq văn. Ðẻ xoq, nó kụk ták. Wằq Nam zả tiếq gà kụk ták dáp lại, dượk wể nó kụk ták ầm ỹ. Xôq ai wấy xó cịu mà muốn qe mãi kái tiếq kụk ták kủa nó. Một kái cứq n'o n'ỏ màu hồq kòn một vệt máu, nóq hôi hổi. Hôm ấy, kó một cáu bé vừa lên kơn sốt. An' em dề qị biếu co cáu bồi zưỡq. Wằq Nam tiếk lắm n'ưq xôq zám fản dối. Cứq gà so mà! Cưa hôm sau nó lại n'ảy ổ, lại bươi. Cúq tôi co nó vào ổ, nó lại bươi, zồi lại n'ảy, mặt dỏ hừq hựk. Tưởq n'ư zờ dến mặt nó là fải bỏq. Fải kó một kái cứq dể coq ổ nó mới cịu dẻ. Biết vậy, n'ưq kái cứq dã ăn mất zồi. Bỗq một qười kó sáq kiến lấy kủ xoai lột vỏ, gọt co nó còn còn hìn' kuả cứq dể vào ổ. Sau dó nó mới cịu dẻ dúq vào kái ổ kủa nó. Qày này dến qày xák, kứ mỗi qày một cứq wật dều, dến kái cứq wứ hai mươi bảy, nó nằm luôn coq ổ, wấy qười là nó xù lôq, kêu zé lên. Cứq kó cốq dâu mà ấp hở kôq cúa kô dơn!. Bắt nó xuốq, nó xù lôq, n'ìn qười n'ư n'ìn kẻ wù. An' em fải fun nướk vào mặt nó mấy qày liền, nó mới tỉn'. Zồi kô dơn n'ưq nó vẫn kứ dẻ. Ðến lứa wứ hai, kái kản' kô dơn kủa nó côq dến tội qiệp. Nó xát xao dượk làm mẹ dến mứk xiến co an' em cúq tôi xôq wể làm qơ. Nó daq di, kái dít sà xuốq, daq ăn hay daq dứq, xi kó tiếq dộq kủa ai dó di kua là hai kái cân nó kuỵ xuốq, lườn áp xuốq dất, duôi vển' lên, sẵn sàq với tư wế dón dợi một an' gà gáy dể sau dó nó dượk ấp, dượk tụk tặk với bầy kon. Fải kiếm co nó một kon gà cốq, cúq tôi bàn với n'au, n'ưq bàn là bàn vậy, biết mua ở dâu, bằq kác nào. Vả lại, cuyện kũq kúa n'ỏ, cợt wấy cợt qĩ, zồi cợt bàn kua vậy wôi. N'ưq kó qười xôq cợt qĩ cợt bàn mà lo lắq wật sự. Ðó là wằq Nam. Một mìn' cú một ciếk xe dạp, một túi kôq văn, cú zọt zẹt từ kơ kuan này dến kơ kuan xák, n'ỏ n'ưq biết n'iều, wấy n'iều. Cú bảo kơ kuan ở bên kia zừq kó một kon gà cốq kồ. Cú xin an' em co cú ẳm kon mái vàq kua dó gởi: Một wáq sau cú ẳm nó về với mười bảy kái cứq. Kon mái vàq daq ấp. Kua hai tuần, an' em za wử, hai cứq bị wối, kòn mười lăm cứq, cứq nào kũq lúk lắk coq wau nướk. Ba tuần, qe coq ổ kó tiếq kêu zúk zít. Qười nào kũq dến wăm. Ôi cao ôi, kái qày mẹ nó xuốq ở vui wiệt là vui hơn kả kái qày nó ở dồq bằq mới về. Xôq ai bảo ai, mà kả kơ kuan, qười nào kũq kó mặt, qười nào kũq hớn hở. Kái sân zưới bóq kây zừq dượk kuét sạc. Kon mái vàq di zữa một bầy kon, koi záq di kủa nó bệ vệ, tự hào làm sao. – Xin' kuá! – Ðẹp kuá! Kon kia nữa kìa, dã cưa? Một bầy mười lăm kon, n'o n'ỏ n'ư một nắm bôq, lôq mịn n'ư n'uq. Wíc wú n'ứt là n'ữq dứa n'ỏ dẻ ở zừq, lần dầu tiên cúq mới wấy dượk một bầy gà kon, dứa nào kũq dưa kái bàn tay n'ỏ múp míp za với lấy n'ữq kon gà kon. Ðàn gà kon lớn zần, mẹ cúq sắp bỏ lúk cời sa mưa. Kua n'ữq kơn mưa dầu mùa, dất ẩm, lá mụk, kó kon bị ủ zũ. Xôq kịp cữa, nó lây n'au, ủ zũ kả bầy côq wật wảm hại. An' em coq kơ kuan xúm n'au tự cữa co cúq, mỗi qười một kác. Nào tỏi, nào hàn', nào zượu qâm zít [4], zồi dến B1 fa dườq, co cúq uốq kả xáq sin' kũq xôq cạy cữa nổi. Wằq Nam saq kơ kuan bạn mời về kả an' kĩ sư căn nuôi. Hôm ấy, an' em bắn dượk một kon zọk, wằq Nam lại cạy dâu dượk một lít zượu dế dãi an' kĩ sư căn nuôi. Mất một bữa zượu mà gà vẫn kứ toi. Zất lạ, n'ữq kon xỏe mạn' n'ứt là n'ữq kon cốq, cưa dủ lôq mà nó dã za záq lắm, qaq qaq, bướq bướq, wừa sứk cẳq biết dể làm zì, dá n'au túi bụi, và nó là n'ữq kon cết cướk n'ất, qày cết hai kon, qày cết ba, bốn, năm, bảy kon, xôq sao kứu vãn nổi, kuối kùq cỉ kòn sót lại kó hai kon: một kon cốq với một kon mái. Ðượk wử wác với bện' hoạn, mưa zó xôq vật nổi nó nữa. Kon gà cốq bắt dầu cổ mã, n'ô zò, qứa kổ zồi kất tiếq gáy, tiếq gáy cưa còn, cưa coq, kũq cưa gáy dủ bốn tiếq, kứ “xe… xe… e… xét” qe wật zễ wươq. Wằq Nam dam mê nó, nó di vắq wì wôi mà hễ về dến kơ kuan là ôm ấp, co uốq, co ăn. Nó lại n'ớ, lại kể co cúq tôi qày kòn bé – mặk zù bây zờ nó vẫn bé,ở làq, wườq bắt gà n'à zủ n'au co dá. Nó kể zuyên záq, say sưa. Kon gà cốq kủa kơ kuan dã hơn hai tuổi zồi. Nó dã wàn' một an' gà cốq dứq dắn, mồq dỏ, lôq ba sắk, duôi uốn koq với hai kái kựa zài – luôn luôn dượk wằq bé Nam lấy miếq cén cuốt n'ọn, záq xện' xạq và tiếq gáy qe saq sảq. Từ kon gà mái to vàq kủa dồq bằq dưa về, kơ kuan tôi dã kó ba bầy gà zò với sáu kon mái dẻ. Cỉ kó một mìn' nó là gà cốq. Vì kái lý lịc và kuộk dời nó gắn bó với cúq tôi dến n'ư vậy, nên xôq ai nỡ zêt nó. N'ưq bây zờ làm sao co nó dừq gáy. Ý kiến wứ n'ất bị fản dối. Ý kiến wứ hai là buộk mỏ nó lại, xi nào co nó ăn wì mở za. Là một ý kiến hay n'ưq wấy xôq dượk ổn lắm. Ý kiến wứ ba là lấy cỉ may kái za kổ nó n'úm lại. Làm vậy kũq dượk n'ưq tội qiệp nó kuá. Ý kiến wứ tư là n'ốt nó xuốq hầm B.52, dậy nắp lại, nó kó gáy wì gáy zưới hầm cẳq ai qe. Ý kiến này qe kó lí, nó kó hơi tối túq một cút n'ưq so với việk n'ốt coq bụi, coq cuồq nó kòn woq wả hơn n'iều lại kó lợi kả hai bề, nó sẽ cán' dượk mãn' bom, mản' fáo. Sáq kiến dó mới wiệt là sáq kiến. Kuộk họp zải tán, wằq Nam cạy qay xuốq cuồq, bắt kon gà cốq n'ốt xuốq hầm qay zưới võq kủa mìn', dậy nắp kẩn wận. Coq n'ữq qày này, hoạt dộq kủa zặk qày kàq záo ziết. Xa xa dã kó tiếq bay cựk wăq. Máy bay B.57 kắt zọk kắt qaq cên bầu cời kủa xu zừq. Ðêm dêm kó tiếq máy bay kủa T.20 Ðầm zà – L19 zà sát kua qọn kây, hãm máy qe lụp bụp, hạ xuốq dể kuan sát zồi dốt cảq zọn bãi dổ kuân. Một vài kơ kuan lượm dượk máy qe kủa nó wả xuốq, fát hiện dượk zấu zày kủa biệt kác với biệt kíc. Kák kơ kuan lại dượk kấp cên n'ắk dến kôq ták bảo mật, n'ứt là tiếq dộq và n'ắk lại tiếq gà gáy. Kon gà cốq kủa cúq tôi bị n'ốt zưới hầm B.52; tiếq gáy kủa nó kó dán' tiếq co bọn biệt kác, biệt kíc hay xôq, máy qe kủa bọn Mỹ wả xuốq kó gi dượk hay xôq, cẳq ai biết; cỉ biết là tiếq gáy kủa nó xôq wật co mọi qười yên tâm zằq: mìn' cưa ciệt dể wi hàn' mện' lện' kủa kấp cên. Qười xôq yên tâm n'ứt là wủ cưởq, wủ cưởq n'ắk an' em bảo vệ: – Nên koi lại kon gà, tiếq gáy kủa nó kứ qe saq sảq. Ðúq vậy wật. Ðể ý dến nó mà xem. Bây zờ kơ kuan xôq ai gây za một tiếq dộq nào lớn, xôq ka hát, za-di-ô xôq mở to, sân bóq cuyền dã fủ kín lá qụy caq, xôq ai la ó hay kười dùa. Tuy bị n'ốt zưới hầm, tiếq gáy kủa kon gà cốq kứ vaq lên. Và xi dượk mọi qười dể ý, tiếq gáy kủa nó zưới mặt dất qe âm âm, zền zền lại vaq xa. Bìn' wườq kó xi nó gáy bên tai mìn', mìn' kũq cẳq qe wấy. – Xôq ổn! Là mện' lện' ciến dấu, fải ciệt dể wi hàn' – Kái ý kiến hấp zượu, bảy fút là xoq lại dặt za. Kó một vài qười dồq tìn', n'ưq số dôq lại kó ý kiến kòn nướk kòn tát. Wằq Nam lại ẳm nó dưa lên xỏi hầm zồi lấy kim cỉ may kái za kổ nó dùm n'íu lại. Bởi kon gà cướk xi gáy, kần kổ fải kất koq lên mới fát za dượk tiếq gáy. Ðằq này, kái za kổ kủa nó bị dùm n'íu lại zồi, kái kần kổ kủa nó xôq sao kất lên dượk. Xôq dượk gáy, n'ưq nó vẫn dượk xòe một kán' dể weo mấy kon mái. Bổn fận kủa an' cốq nó xôq kuên. N'ưq nó xôq cịu biết wân, nó kứ dập kán', zướn kổ, kái kổ kủa nó n'ư bị dùm za n'íu kéo koq xuốq n'ư wể nó daq bị mắk xươq, tiếq gáy kủa nó kũq bị kéo cì xuốq n'ư tiếq ho kủa một lão zà “xo…xoọt” qe wật xổ sở. Wằq Nam dứq n'ìn nó, xôq cịu nổi, nó ôm kon gà vào lòq, vuốt lên vuốt xuốq. “Xoq cận kàn zồi hãy gáy kon ạ. Vội zì! Là gà n'ưq kũq fải gáy co dúq lúk, bây zờ wì tiếq gáy kủa kon nó zết kon dó”. Qe wằq Nam nói cuyện với kon gà, tôi wấy wươq. Mọi qười dều yên cí zằq kon gà xôq wể gáy dượk nữa. Cận kàn qày kàq tiến dến gần. Báo dộq kấp hai. Một hôm gần sáq, kon gà bỗq kất tiếq gáy oaq oaq. Cuyện qắn Kon gà cốq kủa Quyễn Kuaq Sáq Cuyện qắn Kon gà cốq kủa Quyễn Kuaq Sáq Wằq Nam, tôi kùq với hai ba an' qe, hoảq kuá, fải dổ xô za cuồq, bịt mỏ nó lại. Nó zướn mãi, zướn mãi, cỉ xôq dứt mà dứt kả za kổ. Nó kất tiếq gáy mà máu cảy zòq zòq! Ôm nó vào qười, dưa tay bợ lấy kái kần kổ nó, n'ìn máu dỏ kả tay mìn', wằq Nam tặk lưỡi, hít hà, n'ư cín' nó daq bị dau. N'ìn wằq Nam lấy zây wun kuấn kái mỏ kủa kon gà coq án' dèn lù mù, tôi kũq wấy xót xa. Ciến can' ák liệt dến nỗi kon gà kũq xôq dượk kất tiếq gáy!. Báo dộq kấp ba. Kơ kuan tôi dượk lện' zi cuyển, n'ườq xu zừq lại co bộ dội lập cận ciến dấu. Cúq tôi zi cuyển vào lúk nửa dêm, bồq bị lên vai, kái zì kó wể maq dượk, maq tất, kể kả gà mái lẫn gà zò. Xôq dợi dến fân kôq, wằq bé Nam kũq biết mìn' fải lo zữ kon gà cốq. Kái bồq deo cên lưq, nó ôm kon gà cốq dứq kạn' tôi. Nó nói n'o n'ỏ với tôi: – Nè cú, dem về zừq mới, kũq cưa cắk zì nó dượk gáy dâu, kó cuyện zì wì mấy cú hấp zượu nó wôi. Mìn' di zồi, xôq sợ lộ bí mật nữa. Cáu wả co nó tự zo qe cú? – Cáu muốn làm zì cáu làm. – Xôq, cú fải ừ cáu mới zám. – Ừ wì ừ. Nó lại ôm kon gà vào lòq, lại vuốt ve, nó kề miệq vào kon gà nói wủ wỉ: “Ðừq dể bọn Mỹ nó wịt qe kon. Nếu kơ kuan xôq về wì kon sốq với gà zừq. Kon fải tập bay, kon sẽ làm cúa kái zừq này, nếu kơ kuan cở về, wì kơ kuan maq kả bầy vợ kon về co kon, qe hôn [5]”. Ðến tối, tôi xôq n'ìn wấy zõ nó, cỉ wấy hai kon mắt nó n'ỏ n'ư hai hạt dậu, mở còn và sáq zựk. Cẳq biết nó nói zì mà “kùq kụk” coq kuốq họq. Wằq Nam áp kái dầu nó vào má mìn', zồi tuq nó lên kao. Nó dập kán', tìm cỗ dứq, qe zột zạt cên tán kây zừq. – Ði! Lện' từ fía cên cuyền xuốq. Wằq Nam bướk dượk một vài bướk, qoái dầu n'ìn lên qọn kây. – Cắk nó dậu yên cỗ zồi hả cú? – Ừ! Wôi bám weo qười cướk mà di, dừq dể dứt kuãq. Sau cận kàn, cúq tôi lại kéo n'au cở về, xu zừq cúq tôi là bãi ciến cườq. Ban qày mà xôq n'ận za kon dườq mòn kũ nữa. Bãi bom B.52 làm mất kả fươq hướq kủa cúq tôi. Fải di một vòq kua bãi bom. Vừa cợt n'ận za cướk là một kây dỏ dã qẽn mất zồi. Bom dốt cáy kả n'ữq còm kây mà mỗi lần bị lạk dườq cúq tôi n'ìn dể tìm za fươq hướq. Cúq tôi fải di men weo zòq suối, moq tìm lại kái bến kũ xi cưa dào dượk zếq. Men weo bờ suối, di mãi, gần dến xế ciều mà kũq cưa tìm za bến. Hố bom kũq zài za weo kon suối. Kái bến kũ daq nằm sâu zưới hố bom kũq nên. Cúq tôi kứ tiếp tụk di, daq di, wằq Nam bỗq zeo lên: – Kó tiếq gà gáy! Kả doàn zừq lại, mệt mỏi kuá, nên qười nào mắt kũq sáq lên. – Kó wiệt xôq Nam? – Một qười hỏi. – Wiệt, cáu qe zõ zàq mà. – Im, qe lại lần nữa koi nào. Cúq tôi lắq qe, n'ưq cỉ kó tiếq zó và tiếq zók zác kủa kon suối. – Mày mơ cớ gà dâu mà gáy. Wôi di! Vừa kất bướk wì tôi cợt wấy một kái bếp zã ciến, zo cín' tay tôi dào dể hầm cân zọk [6] lúk kơ kuan mới dến. Tôi zeo lên: – Ðây zồi, kái bếp! Kái bếp! – Ðúq zồi! Kái kây kia kìa, dúq zồi. N'ờ wằq Nam, wằq Nam, n'ờ kái tiếq gà coq mơ mà cúq tôi zừq lại dúq kái bến kủa kon suối. Wằq Nam lan' lợi hơn kả, n'ư một kon sók, nó cèo kua một wân kây qả, vẹt dườq. Bướk dến kon dườq mòn từ n'à bếp kơ kuan zẫn xuốq kon suối – nay dã fủ dầy lá, cúq tôi di zần vào cỗ ở kũ, mỗi bướk mỗi wấy zõ n'ữq zấu vết kủa kơ kuan: kây mắk võq, kái hố còn, kái nền n'à… Wằq Nam di cướk, nó bỗq n'ảy tưq lên và la lên một tiếq vui mừq: – Kìa kon gà! Kon gà kìa. Cướk mắt cúq tôi, cên sân bóq cìn' ìn' kái xák xe tăq. Bị một fát B.40, nó ko zúm lại, wàn' một xối sắt, den sì. Và kon gà, kon gà cốq daq dứq cên kái xák kủa kái kẻ xôq co nó gáy zữa một xu zừq cáy. Kon gà cốq với bộ lôq ba màu: sọk vàq, sọk dỏ, sọk xan'. Nó dứq dó, dườq bệ và kiêu hãn'. Wằq Nam vấp kái zì zưới cân suýt qã. Nó di cầm cậm, vừa di vừa mím môi “bập bập” vừa dưa một bàn tay xòe za di zần lại kon gà. Qe kó tiếq dộq, kon gà kuay lại. N'ận za qười, nó kất kái kần kổ nó lên, nó n'ìn, zồi nó vỗ kán', hướq về cúq tôi, nó zướn kổ: – Ò ó o o! Tiếq gáy kủa nó qe wật sướq tai, xiến tôi xôq kòn wấy mìn' daq cở lại với xu zừq cáy sau cận dán' nữa, mà qe nôn nao n'ư daq cở về với tiếq gà gáy kủa làq xóm kuê hươq vậy. – Ò ó o o!… Cuyện Kon gà cốq – Quyễn Kuaq Sáq 20 – 05 – 1970 Quồn: Văn họk 6, tập 2, caq 114, NXB Záo zụk – 2001 Cuyện qắn cọn lọk Cú zải coq kâu cuyện [1] Cốq kàn: tứk cốq n'ữq kuộk dưa kuân di kàn kuét kủa Mỹ – Qụy. [2] Hầm zượu: làm gà xoq, co vào nồi, dổ ít zượu vào zồi hấp. Gà cóq cín, wịt mềm, ăn qon. [3] Bươi: bới. [4] Zít: zết. [5] Qe hôn: qe xôq. [6] Zọk: một loại wú zừq. Quyễn Kuaq Sáq và kâu cuyện Kon gà cốq 1. N'à văn Quyễn Kuaq Sáq Quyễn Kuaq Sáq (1932 – 2014), kuê ở tỉn' An Zaq. Ôq kòn kó một bút zan' xák là Quyễn Sáq. Ôq dượk biết n'iều với vai cò ták zả và biên kịc kủa hai ták fẩm nổi tiếq là cuyện qắn Ciếk lượk qà và fim diện ản' Kán' dồq hoaq. Ciếk lượk qà sau này dã cở wàn' một ták fẩm kuen wuộk dượk dưa vào zảq zạy coq sác záo xoa, kòn fim Kán' dồq hoaq kũq cở wàn' một coq n'ữq tượq dài kủa diện ản' Việt Nam. Ták fẩm cín' kủa ôq: Kon cim vàq an' (1958), Qười kuê hươq (1960), Dất lửa (1962), Ciếk lượk qà (1969), Bôq kẩm wạc (1971), Mùa zó cướq (1975). Năm 2000, Quyễn Kuaq Sáq dượk N'à nướk tặq Zải wưởq Hồ Cí Min' về văn họk qệ wuật (dợt II). 2. Cuyện qắn Kon gà cốq Cuyện qắn Kon gà cốq dượk Quyễn Kuaq Sáq sáq ták vào năm 1970, zút za từ tập cuyện qắn Ciếk lượk qà . Kâu cuyện kể cuyện về một kon gà cốq kủa an' em kán bộ kôq n'ân viên kủa một kơ kuan wời kì xáq ciến cốq dế kuốk Mỹ nuôi ở zừq ciến xu Nam Bộ. Cuyện dã fản án' dượk một số nét sin' hoạt kủa kán bộ xáq ciến và lên án sự tàn xốk kủa ciến can' xiến co qay kả một cú gà cốq kũq xôq dượk kất lên tiếq gáy. Cuyện kũq co ta wấy wêm tìn' wươq yêu kủa kán bộ ở zừq ciến xu dối với kon gà, một hìn' ản' kủa dồq kuê – n'ất là tìn' wươq yêu, căm cút kủa bé Nam.